در این مقاله در خصوص کاربرد فولاد ضد زنگ در صنایع غذایی و صنایع لبنی (یا استنلس استیل) صحبت میکنیم، با ما تا انتها مقاله همراه باشید. شیر تازه یک محیط کشت ایده‌آل برای میکروب‌هاست که می‌تواند محصول نهایی را فاسد کند، از این رو پروسه تولید شیر و فرآورده‌های شیری تابع قوانین بسیار سختگیرانه‌ای می‌باشند.
این قوانین شامل نحوه نگهداری و دوشیدن دام، روش‌های آماده سازی محصول، مواد افزودنی، تجهیزات فرآوری و مخازن حمل و نقلی می‌شود که شیر را از مزرعه به کارخانه فرآوری منتقل می‌کند.
در این سفر کوتاه انتقال شیر از مزرعه تولید کننده تا مصرف کننده نهایی، شیر با دیواره مخازنی که در آن پردازش یا حمل می شود در تماس است و محصول نهایی باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه میکروب به دست مصرف کننده برسد، به همین دلیل است که صنعت لبنیات بیش از شصت سال است که از فولاد زنگ نزن استفاده می‌کند. سطح فشرده و صاف فولاد زنگ نزن از انتقال آلودگی باکتریایی جلوگیری می‌کند و از طرفی تمیزکاری و ضد عفونی سطوح را تسهیل می‌نماید.
کاربرد فولاد ضد زنگ در صنایع غذایی و صنایع لبنی
توسعه استفاده از استیل ضد زنگ در صنایع غذایی با الزامات استانداردهای تماس مواد غذایی با سطوح مطابقت کامل دارد. این الزامات به یکی از سه گروه زیر تقسیم می شوند:
- از لحاظ خاصیت شیمیایی و باکتریولوژیکی در مورد محصول غذایی خنثی است.
- قابلیت نظافت و ضدعفونی شدن، درحالیکه ظاهر محصول حفظ شود.
- پایداری، از جمله مقاومت در برابر خوردگی و فرسودگی.
عوامل دیگری نیز همچون ویژگی های مکانیکی، ضریب انبساط، هدایت حرارتی و سهولت استفاده از فولاد برای انتخاب استیل ضد زنگ در صنایع غذایی تاثیرگذار می‌باشند.
بی طرفی شیمیایی و بیولوژیکی استیل ضد زنگ در صنایع غذایی
مردم بیش از هر زمان دیگری از تأثیر مواد مورد استفاده برای تولید و حمل و نقل مواد غذایی آگاه هستند.
در رابطه با بعضی موارد به دلیل مشکلات آلودگی، آلرژی و اطلاعات فنی، علمی و پزشکی مضری که به طور گسترده در دسترس عموم قرار گرفته ، موارد بی اعتمادی بین مردم دیده می شود.
تعدادی از مطالعات نشان داده اند که فولاد ضد زنگ علیرغم استفاده گسترده و طولانی مدت در زمینه‌هایی مانند غذا، سلامت و بهداشت انسان، هیچ عوارضی بر سلامت انسان ندارد. فولاد زنگ نزن یک آلیاژ همگن پایدار است که عمدتاً از آهن، کروم (13 تا 30 درصد) و نیکل (0 تا 25 درصد) تشکیل شده است.
تمیز کردن و ضد عفونی کردن استیل ضد زنگ در صنایع غذایی
تمیز کردن شامل از بین بردن آلودگی‌های قابل مشاهده و نامرئی است که به سطح یک ماده می‌چسبد. با این حال، تمیز کردن لزوماً آلودگی‌های میکروسکوپی موجود روی مواد را از بین نمی‌برد.
تمیزی کامل باکتریولوژیکی تنها پس از ضد عفونی کردن سطوح به دست می آید به گونه‌ای که سطح ضدعفونی شده با استانداردهای بهداشتی سازگار باشد و از نفوذ آلودگی به مواد غذایی جلوگیری کند. استیل ضد زنگ در صنایع غذایی به دلیل مقاومت در برابر خوردگی هنگام تمیز کردن یا ضد عفونی شدن آن کاربرد فراوانی دارد.
دوام و مقاومت در برابر خوردگی استیل ضد زنگ در صنایع غذایی و لبنی
کروم که از مهمترین اجزای تشکیل دهنده فولاد ضد زنگ در صنایع غذایی است، یک ترکیب اکسید محافظ بر روی سطح فلز تشکیل می‌دهد.
این لایه که به عنوان پوشش غیرفعال شناخته می شود، خوردگی را کند کرده و حتی از آن جلوگیری می‌کند. اگر سطح فلز آسیب ببیند، این پوشش غیرفعال به طور خود به خود در دمای اتاق از طریق واکنش کروم با آب و اکسیژن بازسازی می شود.
مقاومت استثنایی فولادهای ضد زنگ در برابر خوردگی باعث رشد و توسعه صنعت لبنیات به صورت گسترده شده است. نکته مهم در این میان آن است که فولاد زنگ نزن کاملاً خنثی عمل می‌کند و طعم شیر تازه را تغییر نمی‌دهد. با ما تا انتها مقاله کاربرد فولاد ضد زنگ در صنایع غذایی و صنایع لبنی همراه باشید.
تقسیم بندی بازار لبنی
بازار محصولات لبنی را می‌توان به بخش‌های زیر تقسیم کرد:
- شیر (شامل شیر خام، شیر پاستوریزه، شیر استریل، شیر استریل شده با دمای فوق العاده بالا (UHT) و شیر خشک).
- بستنی.
- محصولات لبنی تازه (از جمله خامه، خامه غلیظ، خامه استریل شده UHT، پنیرهای تازه، ماست و دسرهای بدون لبنیات مانند شیر طعم دار، شیر ژله، کرم دسر، فوم، کاستارد تخم مرغ، کرم کارامل و پودینگ برنج).
- ترکیبات لبنی (مانند لاکتوسروم یا آب پنیر و …).
- پنیرهای رسیده (شامل خمیر نرم، رگه دار، فشرده، سفت پخته، پخته یا نپخته).
- کره‌ها (شامل کره خام، کره شور، کره کم چرب، کره پخت و پز).
کدام فولاد ضد زنگ برای استفاده در صنایع لبنی مناسب است؟
تجهیزات و امکانات مورد استفاده در صنایع لبنی امروزه از فولادهای زنگ نزن آستنیتی ساخته شده است.
| Chem. Composition | Type | EN | ASTM |
| 18Cr, 9Ni | Austenitic | 1.4301 | 304 |
| 17Cr, 10Ni, 2Mo | Austenitic | 1.4401 | 316 |
به صورت کلی سطوح صیقلی با زبری کمتر، آلودگی کمتری را به خود می گیرند زیرا سطح تماس با محیط اطراف کمتر می شود. این دلیل دیگری است که چرا فولاد ضد زنگ نورد سرد در صنایعی که با مواد غذایی در تماس هستند کاربرد دارد.
با ما تا انتها مقاله نقش فولاد ضدزنگ در صنایع غذایی و لبنی همراه باشید.
از طرفی شرکتهای بزرگ دنیا مانند پوسکو کره جنوبی به افزودن عناصری مانند مس توانسته اند به گریدهایی مانند 304J1 (که دارای 17 درصد کرم – 8 درصد نیکل و 2 درصد مس میباشد) 17CR-8Ni-2Cu نه تنها مقاومت فولادهای زنگ نزن و یا استنلس استیل را مقابل باکتریها و میکرو باکتریها افزایش دهند بلکه توانسته اند نسبت به خاصیت کشش پذیری بالاتر برای ساخت ظروف عمیق دست یابند.
کاربرد فولاد ضد زنگ در صنایع لبنی
تجهیزات مورد نیاز برای تولید انواع لبنیات عبارتند از:
- تجهیزات مزرعه (شامل تجهیزات شیردوشی، انبارها و سوله‌ها، مخازن شیر و …).
- تانکرهای جاده‌ای.
- خمره‌ها (مانند مخازن ذخیره سازی، مخازن بلوغ، مخازن فرآیند با همزن و …).
- تجهیزات عملیات حرارتی برای پاستوریزاسیون یا استریلیزاسیون (به عنوان مثال مبدل‌های صفحه‌ای، خنک کننده‌های لوله‌ای، اپراتورها…).
- تجهیزات خاص برای ساخت محصولات لبنی مانند پنیر و کره (به عنوان مثال، دستگاه برش، چرخاننده، ماشین آلات و …).
- سایر تجهیزات (مانند خطوط بسته بندی، پمپ‌ها، شیرآلات…).
جدول زیر یک ایده تقریبی از گرید‌های مورد استفاده برای تجهیزات مختلف مورد استفاده در صنایع لبنی ارائه می‌دهد.
| تجهیزات | استفاده نهایی | گریدها |
| مخزن ذخیره سازی یخچالی | تمام محصولات لبنی | 304، 316 |
| سانتریفیوژ پاستوریزه | شیر، ماست، خامه، کره | 304، 316 |
| مبدل‌های حرارتی صفحه‌ای و لوله‌ای | شیر، پنیر، خامه، کره، ماست | 304، 316 |
| دستگاه بسته‌بندی | شیر، خامه، ماست | 316 |
| تجهیزات فیلتراسیون پیشرفته | پنیر | 316 |
| مخازن نگهداری محصول نهایی | پنیر، بستنی، خامه، کره | 304، 316 |
| قفسه‌های پنیر | پنیر | 304 |
| سایر تجهیزات | تمام محصولات لبنی | 304، 316 |
از اینکه تا انتها مقاله کاربرد فولاد ضد زنگ در صنایع غذایی و صنایع لبنی با ما همراه بودید سپاس گزاریم. شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر با مشاورین ما در تماس باشید.